Filament Nemlenmesi Nedir, Nasıl Kurutulur?

Filament Nemlenmesi Nedir, Nasıl Kurutulur? 3D Yazıcı Kullanıcıları İçin En Kapsamlı Rehber

3D yazıcıyla kaliteli baskı almak için malzemenin durumu, yazıcının kalibrasyonu kadar önemlidir. Pek çok kullanıcı baskıdaki bozulmaları, yüzey hatalarını veya ekstrüzyon problemlerini yazıcı ayarlarına bağlasa da gerçekte sorun çoğu zaman nemlenmiş filamentten kaynaklanır. Filament nem çektiğinde sadece baskı kalitesi düşmez; aynı zamanda nozzle tıkanabilir, yüzey pürüzlenebilir, katman yapışması zayıflayabilir ve model kırılgan hâle gelebilir. Bu nedenle filament nemlenmesini anlamak, önlemek ve kurutmak 3D baskı sürecinin kritik adımlarından biridir.
Bu yazıda filament nemlenmesinin neden olduğunu, nasıl anlaşıldığını, hangi riskleri oluşturduğunu, nasıl kurutulacağını ve nasıl tamamen önlenebileceğini en detaylı hâliyle, uzman seviyede anlatıyorum.

Filament Neden Nem Çeker?

3D baskıda kullanılan çoğu filament higroskopik yapıdadır; yani havadan nem çekme eğilimindedir. Plastik malzemeler gözenekli olmadığı için ilk bakışta su çekmez gibi görünse de aslında yüzey ve iç yapılarında mikroskobik boşluklar vardır. Bu boşluklar havadaki nemi hapsederek zamanla polimer zincirlerinin yapısını bozar.
Nem çekme nedenleri:

• Filamentin paketinin açıldıktan sonra açıkta bırakılması
• Nem oranı yüksek ortamlarda saklama
• Yazıcı üzerinde takılı kalması
• Silika jel olmadan saklanması
• Kış aylarında oda neminin artması
• Yazın sıcak-nemli hava
• Filament yapısının higroskopik olması

Özellikle PETG, TPU, Nylon ve PVA gibi filamentler çok hızlı nem çeker. PLA daha yavaş nemlense de uzun süre açıkta kaldığında ciddi bozulma yaşanır.

Hangi Filamentler Daha Hızlı Nemlenir?

Filamentlerin nem çekme hızları birbirinden farklıdır. Bu liste en hızlıdan en yavaşa doğrudur:

1. Nylon (çok yüksek)
2. PVA
3. PETG
4. TPU
5. ABS
6. PLA (en düşük ama yine de nemlenir)

Bu nedenle özellikle PETG ve Nylon kullanıcıları çok daha dikkatli olmalıdır.

Filament Nemlendiğinde Ne Olur?

Filamentin nemlenmesi sadece yüzey bozulması yaratmaz; 3D baskı sürecinin tamamını etkileyen zincirleme problemler oluşturur.

İçerideki nem ısıyla buharlaşır

Filament nozzle’da ısınırken içindeki nem su buharına dönüşür. Bu buhar çıkmak isterken filamentin içinde küçük patlamalar oluşturur.
Bunun sonucu:

• Nozzle’dan tıslama ve çıtırdama sesleri gelir
• Filament yüzeyinde kabarcıklar oluşur
• Katmanlar pütürlü, dalgalı ve mat görünür

Katman yapışması bozulur

Nemli filamentin polimer zincirleri zayıflar. Bu nedenle katmanlar birbirine tam yapışamaz ve model kırılgan hâle gelir.

Aşırı stringing ve oozing oluşur

Nemli filament akışkanlığını kaybeder ve gereksiz saçaklar oluşturur.

Nozzle tıkanabilir

Buharlaşan nem, nozzle içinde eriyik akışını bozar ve plastik kalıntıları oluşturur.

Modelin mekanik dayanımı ciddi şekilde düşer

Baskı kırılır, parçalanır veya yük altında bükülür.
Bu yüzden nemli filament sadece görüntüyü değil, model performansını da yok eder.

Filamentin Nemlendiği Nasıl Anlaşılır?

Nemlenmiş filament kendini çok belirgin şekilde belli eder. Kullanıcılar genellikle bu belirtileri yazıcı ayarı zanneder ama gerçek sebep filamenttir.

1. Baskı sırasında patlama, tıslama sesi

Bu sesler filamentin içindeki suyun buharlaşmasıdır.

2. Filamentten köpük veya kabarcık çıkması

Ekstrüzyon sırasında baloncuklu görünüm oluşur.

3. Yüzeyin pütürlü ve mat görünmesi

Normalde parlak çıkması gereken yüzey donuk hâle gelir.

4. Aşırı stringing oluşması

Nozzle’dan sürekli ince iplikler çıkar.

5. Katman yapışmasının zayıflaması

Model kolayca kırılır.

6. Nozzle akışının düzensizleşmesi

Bir anda akış durur sonra tekrar gelir.

7. Filamentin kıvırıldığında çatlaması

Özellikle PLA nemlendiğinde kırılgan olur.
Bu belirtilerden birkaçı varsa filamentin kesin olarak kurutulması gerekir.

Filament Nasıl Kurutulur?

Filament kurutma yöntemleri arasında en güvenli, en verimli ve en profesyonel olanlar aşağıdadır. Her yöntemi tüm detaylarıyla anlatıyorum.

1. Filament Kurutucu Cihazlar (En İdeal Yöntem)

eSun eBox Lite, Sunlu FilaDryer, Bambu Lab Filament Dryer gibi cihazlar en etkili ve güvenli sonuçları verir.
Avantajları:

• Sabit sıcaklık verir
• Filamenti eşit ısıtır
• Nem oranını düşürür
• Baskı sırasında da kurutmaya devam eder
• Filament güvenli şekilde makarada kalır
• Hızlı ve profesyonel sonuç verir

Her filament için ideal kurutma sıcaklıkları:

Filament	        Sıcaklık	       Süre
PLA	                45–55°C	           4–6 saat
PETG	            65°C	           6 saat
ABS	                70–80°C	           2–3 saat
TPU	                45–50°C	           4–6 saat
Nylon	            70–80°C            8–12 saat
PVA	                45°C	           10–12 saat

Bu cihazlar 3D yazıcı kullanıcılarının çoğu tarafından “en garanti çözüm” olarak kabul edilir.

2. Fırında Filament Kurutma (Dikkat Gerektirir)

Ev tipi fırınlar kullanılabilir fakat her fırın doğru sıcaklığı vermez. Bu yüzden dikkatli olunmalıdır.
Yapılışı:

1. Fırını 50–60°C arasında ayarlayın
2. Filamenti tepsiye koyun
3. Kapak hafif açık kalsın (içerideki buhar çıkmalı)
4. PLA için 3–4 saat, PETG için 4–6 saat kurutun

Dikkat:

• Fırın bir anda 70–80°C’ye yükselirse PLA eriyebilir
• Makaralar düşük kalite plastikse eğilebilir

Bu nedenle ölçüm için harici termometre çok önemlidir.

3. Dehidrator (Gıda Kurutucu) Kullanmak

Sebze–meyve kurutma cihazları filament kurutmada inanılmaz verimlidir.
Avantajları:

• Sabit ve düşük sıcaklık
• PLA için ideal aralık (45–55°C)
• Uzun süreli kurutma imkânı
• Enerji dostu

6–10 saatlik kurutma PLA ve PETG için mükemmel sonuç verir.

4. Silika Jel + Kapalı Kutuda Kurutma

Bu yöntem daha çok nem çekmeyi yavaşlatmak içindir; tam kurutma sağlamaz.

• Filamenti hava geçirmez kutuya koy
• 200–300 gram yüksek kaliteli silika jel ekle
• 24–48 saat beklet

Orta nem durumlarında işe yarar.

Nemlenmeyi Tamamen Nasıl Önlerim?

Kurutmaktan daha önemlisi nemlenmeyi sıfırlamak için doğru saklama yöntemlerini uygulamaktır.

1. Filamentleri kuru kutuda sakla

Hava geçirmez bir kutuda:

• Büyük silika jel
• Nem göstergesi
• Kablolu çıkışlı filament çıkış portu

kullan.

2. Her baskıdan sonra filamenti kapat

Filamenti açıkta bırakma, paketine geri koy.

3. Yazıcı üzerinde açık bırakma

Filament yazıcıda takılı kalırsa 24 saatte bile nem çekebilir.

4. Odanın nemini düşür

%40–50 nem seviyesi idealdir.

5. Filament Dry Box ile baskı al

Hem çekme engellenir hem baskı sırasında kurutma devam eder.

Filament Nemlenmesi Yazıcıya Zarar Verir mi?

Evet, özellikle uzun vadede zarar verebilir.
Nemli filament:

• Nozzle tıkar
• Bowden tüpte sürtünmeyi artırır
• Extruder dişlilerini aşındırır
• Hotend içinde yanık kalıntılar oluşturur
• Step motoru zorlar

Bu nedenle sadece baskı kalitesi değil, yazıcının sağlığı için de kurutma önemlidir.

Nemli Filamentle Baskı Almaya Devam Edersen Ne Olur?

Sonuçlar genellikle şunlardır:

• Nozzle ucu karbonlaşır
• Baskı yüzeyi kötü olur
• Model paramparça olur
• Katmanlar ayrılır
• Üretim süresi ve filament israfı artar

Uzun vadede binlerce lira zarar ettirebilir.

Sonuç

Filament nemlenmesi 3D baskı dünyasında en fazla sorun çıkaran durumlardan biridir. Ancak doğru tekniklerle hem tespit etmek hem de çözmek oldukça kolaydır.
Profesyonel kullanıcılar her baskıdan önce filamenti 1–2 saat kurutmayı alışıkanlık hâline getirmiştir. Bu sayede baskılar daha temiz, katmanlar daha güçlü ve yüzey daha pürüzsüz çıkar.
Doğru saklama, düzenli kurutma ve kaliteli filament ile nemlenme sorununu neredeyse tamamen ortadan kaldırabilir, 3D yazıcından maksimum performans alabilirsin.